Όλοι μας γνωρίζουμε ή έχουμε ακούσει για τον ήρωα της Επανάστασης του 1821, Νικήτα Σταματελόπουλο ή Νικηταρά. Γεννήθηκε γύρω στα 1781 στη Μεγ. Αναστάσοβα Μεσσηνίας (σημ. Νέδουσα) όπως ο ίδιος γράφει στα Απομνημονεύματά του («Ἐγεννήθηκα εἰς ἕνα χωριό Μεγάλη Ἀναστασίτσα, ἀπεδῶθε ἀπό τοῦ Μυστρᾶ πρὸς τὴν Καλαμάτα»). Ήταν γιος του πρωτοκαπετάνιου Σταματέλου Σταματελόπουλου και της Σοφίας Καρούτσου, αδελφής της συζύγου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Η καταγωγή του ίδιου και των γονέων του ωστόσο ήταν από το χωριό Τουρκολέκα Αρκαδίας, γεγονός που επηρέασε και τον ίδιο, μιας και πολλές φορές υπογράφει σε έγγραφα όχι ως Σταματελόπουλος, αλλά ως Τουρκολέκας. Για την προσφορά του στον Αγώνα πήρε το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος».
Λίγοι όμως γνωρίζουμε ότι αυτός ο ήρωας του ’21 είχε έναν αδελφό επίσημα αναγνωρισμένο ως νεομάρτυρα από την Ορθόδοξη Εκκλησία, τον άγιο Ιωάννη.
Γράφει σχετικά ο Νικηταράς στο μοναδικό κείμενο στο οποίο περιγράφεται με περιληπτικό τρόπο η βιωτή του, στα Απομνημονεύματά του: «8. Ὁ πατέρας μου μὲ τὸν Ἀναγνώστη…Ἀπὸ φουρτούνα πᾶνε στὰ Βάτικα [σημ. Νεάπολη]. Ἐγνώριζε ἕνα φίλο Τοῦρκο. Νομίζει ὅτι εἶναι αὐτὸς καὶ ἦτον ἄλλος. Τοῦ στέλνει χαιρετίσματα. Τοὺς παίρνουν πρὸς φιλοφροσύνην, τοὺς πιάνουν τοὺς δένουν.
9. Οἱ Τοῦρκοι τοὺς σφάζουν. Τὸν Ἀναγνώστη, τὸν ἀδελφό μου, τὸν πατέρα μου. Λόγοι τοῦ γέρου Σταματέλου: “Τὰ παιδιὰ εἶναι ἀναστημένα στὴ Φραγκιά, ἐγὼ ἔκαμα καλὰ καὶ κακά”. Εἰς τὸν Ἀναγνώστη τὸν ἐλέγχουν διὰ τὸν πατέρα του. Εἰς τὸν ἀδελφό μου προβάλλουν ν’ ἀλλάξει τὴν πίστη: - “Θὰ πάγω ἐκεῖ ποὺ πάγει ὁ πατέρας μου”. – “Κάθισε νὰ σὲ κάμομε Τοῦρκο”. Τοῦ δείχνουν τὸν πατέρα του σκοτωμένο. – “Γένου Τοῦρκος!”. Τὸ παιδὶ κάμνει τὸ σταυρό του. Ἔγινε ἀπὸ τὸ αἷμα του σταυρός. Πῆραν τὸ κεφάλι τους εἰς τὴν Τριπολιτσά».
Από αυτό το κείμενο διαπιστώνουμε πως ο αδελφός του, τον οποίο δεν ονοματίζει ο Νικηταράς, συνελήφθη μαζί με τον πατέρα του Σταματέλο και κάποιον Αναγνώστη, στη Νεάπολη από τους Τούρκους. Ο πατέρας του προσπάθησε μάταια να σώσει τη ζωή των δύο νέων. Αποκεφαλίστηκε πρώτος. Πιθανότατα ακολούθησε ο Αναγνώστης και τελευταίος ήταν ο αδελφός του Νικηταρά. Παρά τις προτάσεις για εξισλαμισμό και διάσωση της ζωής του, ο ίδιος απέκρουσε κάθε πρόταση, κι έτσι ήρθε η ώρα και του ίδιου, ο οποίος κάνοντας το σημείο του σταυρού, αποκεφαλίστηκε. Ένδειξη της αγιότητάς του ήταν ο σχηματισμός του σημείου του σταυρού από το αίμα του νέου. Η τελευταία πληροφορία που λαμβάνουμε από τα Απομνημονεύματα του Νικηταρά είναι ότι οι κεφαλές τους εστάλησαν στην Τρίπολη.
Από προφορικές μαρτυρίες αλλά και από άλλες πηγές, γνωρίζουμε πως το όνομα του νεομάρτυρα ήταν Ιωάννης. Είχε γεννηθεί στο χωριό Τουρκολέκα το 1805. Το 1816 και σε ηλικία 11 ετών, βρέθηκε να ταξιδεύει μαζί με τον πατέρα του και τον Αναγνώστη, γιο του διάσημου πρωτοκαπετάνιου Ζαχαριά προς τα Κύθηρα. Εξαιτίας θαλασσοταραχής, παρεξέκλιναν της πορείας τους και κατέφυγαν στη Νεάπολη, όπου συνελήφθησαν από τον τοπικό αγά Χουσεΐν. Στη συνέχεια οδηγήθηκαν σιδεροδέσμιοι στο κάστρο της Μονεμβάσιας. Ο Τούρκος τοπάρχης απευθύνθηκε με τη σειρά του στον ομοεθνή του βοεβόδα του Μυστρά, ο οποίος τον διέταξε να προβεί στον αποκεφαλισμό και των τριών κρατουμένων. Ύστερα από αυτό, στις 16 Οκτωβρίου του ίδιου έτους (1816), αποκεφαλίστηκαν στον αύλειο χώρο του ναού του «Ελκόμενου Χριστού» στη Μονεμβάσια. Εκεί φανερώθηκε η αγιότητα του 11χρονου Ιωάννη, καθώς το αίμα που έρευσε από το άψυχο σώμα του σχημάτισε έναν σταυρό. Οι κεφαλές εστάλησαν στην Τρίπολη, ενώ τα σώματά ετάφησαν σε άγνωστο σημείο στη Μονεμβάσια. Ως τις μέρες μας δεν έχουν γίνει γνωστά τα σημεία όπου είναι θαμμένα τα σώματα και οι κεφαλές τους.
Ο μοναδικός ναός του αγίου νεομάρτυρα Ιωάννη βρίσκεται στη γενέτειρά του Τουρκολέκα, ενώ η Ακολουθία και η Ιερά Παράκλησή του έχει γραφτεί από τον Αρχιμ. Νικόδημο Γ. Αεράκη (Αθήνα 2010).
Σε ανάμνηση του αδελφού του, ο Νικηταράς είχε δώσει αυτό το όνομα στον γιο του Ιωάννη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου