Τα μηνύματα και οι αποδέκτες τους

του Δημήτρη Χριστόπουλου*, εφημ. «Καθημερινή», 23/9/2013

     Προσπαθώ να βάλω σε τάξη τα μηνύματα που στέλνει η δολοφονία Φύσσα και καταλήγω στα εξής:

     1ον: προς τη Δεξιά. Φαίνεται πως ένα κομμάτι της ελληνικής Δεξιάς, το οποίο εκφράζεται κυρίως στο επικοινωνιακό επιτελείο του πρωθυπουργού, νομίζει πως έχει εκλογικό κέρδος από τη στρατηγική της έντασης που έχουν επιλέξει οι ναζί. Πιστεύει δηλαδή ότι τα στυγερά κακουργήματα, όπως το προχθεσινό, θα επαναπατρίσουν στην ιστορική κοιτίδα του, το πολιτικό ακροατήριο που απομακρύνθηκε αγανακτισμένο προς τη Χ.Α. Έτσι, λοιπόν θα επιβεβαιωθεί η θεωρία των «δύο άκρων», με το «κέντρο», δηλαδή τη Δεξιά, να προσπαθεί να βάλει σε τάξη τον τόπο. Η θεωρία αυτή είναι επικίνδυνη και ανιστόρητη. Η ελληνική, αλλά και ολόκληρη η ευρωπαϊκή ιστορία του 20ού αιώνα δείχνει ότι, σε συνθήκες πόλωσης, η Δεξιά ωθείται στη συνεργασία με το άκρο της με προφανές κίνητρο την πολιτική εδραίωση απέναντι στην αριστερή απειλή και αποτέλεσμα την αλλοίωση του δημοκρατικού χαρακτήρα του πολιτεύματος. Το μήνυμα εδώ είναι να σταματήσει αυτή η τοξική καραμέλα που θέτει εκποδών το πολίτευμα και να απομονωθούν πολιτικά οι εκφραστές της.

     2ον: προς την Αριστερά. Ένα κομμάτι της Αριστεράς είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμο να πατήσει την πεπονόφλουδα της στρατηγικής της έντασης και να απαντήσει. Αν ολισθήσει στη βία, τότε η πρόκληση αυτή θα έχει επιτελέσει τον στόχο της που είναι ακριβώς η εξώθηση των πιο ακραίων τμημάτων της Αριστεράς και τμημάτων του μεταναστευτικού πληθυσμού στη βία και κατόπιν στη σύρραξη. Αυτή είναι ακριβώς η στόχευση της Χ.Α.: να εμφανιστεί η ίδια ενώπιον των Ελλήνων νοικοκυραίων και να θέσει το ερώτημα «με μας ή με αυτούς;». Έτσι, η αυτοεκπληρούμενη προφητεία του εμφυλίου πολέμου που έχουν θέσει οι νεοναζί θα εκπληρωθεί. Η Αριστερά πρέπει όμως να προσέξει και κάτι άλλο: τη συλλήβδην πρόσληψη της Δεξιάς ως Ακροδεξιά. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ότι στη δεκαετία του ’80, η λέξη «φασίστας» ήταν καραμέλα στο στόμα κάθε «δημοκρατικού πολίτη» και έδειχνε έναν πολιτικό χώρο πολύ πιο διευρυμένο από τον φασιστικό που τότε είχε σιγήσει. Σήμερα που το κτήνος βρυχάται, το να τσουβαλιάζεται στον ίδια μήτρα -αυτή του φασισμού- κάθε ταξική πολιτική, είναι εγκληματικό. Το μήνυμα εδώ είναι ότι ο παν-φασισμός είναι νοσηρή συνταγή και για τον λόγο αυτό πρέπει να πάψει.

     3ον: προς την Πολιτεία. Ιστορικά, η συντεταγμένη εξουσία στην Ελλάδα έχει αναπτύξει δυναμικά ειδύλλια με την ακροδεξιά, τα οποία παρά τη διακοπή τους, δείχνουν να αντέχουν στον χρόνο. Ο στρατός, η εκκλησία, η δικαιοσύνη και η εκκλησία έχουν υπάρξει οι κατεξοχήν βραχίονες ενός κράτους «εθνικού και ιδεολόγου», όπως το ελληνικό στη μείζονα διαδρομή του στον 20ό αιώνα. Φαίνεται πως στις μέρες μας, κάποιοι θύλακες στο εσωτερικό αυτών των πολιτειακών μηχανισμών επιθυμούν να ανασυστήσουν το ειδύλλιο αυτό. Η ατιμωρησία της ναζιστικής βίας, είτε είναι προϊόν ανοχής λόγω συμπάθειας είτε απόστασης λόγω φόβου, είναι πραγματικά καινοφανής για ευρωπαϊκά δεδομένα. Η απροσχημάτιστη εκφορά μισαλλόδοξου λόγου από πολιτειακούς λειτουργούς, που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα οδηγούσε σε ενεργοποίηση του Ποινικού Κώδικα, και το απόλυτο έλλειμμα λογοδοσίας είναι ένας ακόμη δίαυλος τροφοδοσίας του ναζισμού. Εδώ λοιπόν θέλει πολιτική βούληση. Χρειάστηκε μια δολοφονία προκειμένου να ζητηθεί η εφαρμογή της σχετικής ποινικής νομοθεσίας περί εγκληματικής οργάνωσης για 32 εγκλήματα που έχουν ήδη γίνει. Τόσο καιρό, η δικαιοσύνη τι περίμενε; Για τον λόγο αυτό, η συζήτηση περί ενίσχυσης του ποινικού οπλοστασίου μου φαίνεται ένας επικοινωνιακός αντιπερισπασμός. Όταν μια έννομη τάξη τιμωρεί τον βιασμό και οι βιαστές κυκλοφορούν ελεύθεροι, το ζητούμενο δεν είναι να αυστηροποιήσουμε τη νομοθεσία, αλλά να την εφαρμόσουμε. Αν την εφαρμόσουμε και δούμε ότι έχει κενά, το συζητάμε. Αυτό το μήνυμα σημαίνει κράτος δικαίου.

     4ον: προς τους διεθνείς παράγοντες. Η υφήλιος παρακολουθεί εμβρόντητη την ολίσθηση της «χώρας που γέννησε τη δημοκρατία» στην πολιτική βία και τον διχασμό. Αν όμως οι θεράποντες της τρόικας είχαν διαβάσει το ιστορικό του ασθενούς θα έβλεπαν ότι η θεραπεία της ανατροφοδοτούμενης λιτότητας και ύφεσης έχει τραγικές, πλην όμως προβλέψιμες, παρενέργειες στο πολιτικό πεδίο: την άνοδο της ακροδεξιάς. Η τοξικότητα αυτή δύσκολα συμμαζεύεται μόνο σε ένα κράτος. Η «Καθημερινή» προσφέρει από την προηγούμενη Κυριακή το έξοχο βιβλίο «Σκοτεινή ήπειρος» του Μ. Μαζάουερ. Διαβάζω λοιπόν στο οπισθόφυλλο: «Η Ευρώπη στον εικοστό αιώνα δεν ήταν η φυσική πατρίδα της ελευθερίας και της δημοκρατίας, αλλά μάλλον ένα εφιαλτικό εργαστήρι κοινωνικού και πολιτικού πειραματισμού. Εκεί κατέλυσε και ανάπλασε πολλές φορές τον εαυτό της μέσα από τον πόλεμο, την επανάσταση, τον οικονομικό και ιδεολογικό ανταγωνισμό». Κάποιοι διανοούμενοι (και) στην Ελλάδα νόμιζαν ότι αυτή η ιστορία τελείωσε (με happy end). Τώρα αντιλαμβάνονται ότι το ευρωπαϊκό έργο είναι ουσιωδώς απρόβλεπτο. Το μήνυμα εδώ είναι ότι το ελληνικό είναι, υπ’ αυτήν την έννοια, ένα ακραίο ευρωπαϊκό σύμπτωμα.

     Αν ληφθούν τα μηνύματα αυτά, τότε μπορεί να φτάσει με πειστικό τρόπο το κυρίως μήνυμα στον αυτουργό του εγκλήματος. Για να δούμε...

* Ο κ. Δημήτρης Χριστόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Παντείου.