ΠΕΡΙ ΣΕΙΣΜΩΝ

Η «ευλογία» του σεισμού

Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μη φοβάται τους σεισμούς. Μπορεί να προσπαθήσει κάποιος να παρουσιάσει εαυτόν ατρόμητο και παλικαρά, αλλά σίγουρα μέσα του θα σιγοκαίει ο φόβος. Ο φόβος του αγνώστου που έρχεται εκεί που δεν το περιμένουμε. Του αγνώστου που κανείς (;) δεν μπορεί να προβλέψει τις συνέπειες, τα αποτελέσματα.
Αυτές, αλλά και πολλές άλλες σκέψεις, μου ήρθαν στο μυαλό προχτές μόλις είδα τον κόσμο να πετάγεται έντρομος από τα μαγαζιά και τα σπίτια του μετά τον φοβερό σεισμό των 6,7 Ρίχτερ. Προσωπικά δεν μπορώ να εκφέρω γνώμη για τη σφοδρότητα και τον τρόμο που προκάλεσε γιατί εκείνη ακριβώς τη στιγμή βρισκόμουν μέσα στο αυτοκίνητό μου ανεβαίνοντας την οδό Αρτέμιδος. Μέσα όμως σε ένα απολύτως ασφαλές περιβάλλον, μπορεί κανείς να δει από μια απόσταση τις αντιδράσεις των υπολοίπων συνανθρώπων τη στιγμή ακριβώς του συμβάντος: Αν μπορούσε μια κάμερα απ’ αυτές που ξημεροβραδιάζονται έξω από τη Βουλή για να «κλέψουν» μια δηλωσούλα του κάθε βο(υ)λευτή να εστιάσει στα μάτια των πολιτών που εγκατέλειπαν όπως – όπως τους χώρους που βρίσκονταν αναζητώντας καταφύγιο σε υπαίθρια μέρη, θα αρκούσε για να αντιληφθούν όσοι δεν ένιωσαν τον σεισμό τις συνέπειές του. Και, όλοι μας το γνωρίζουμε καλά, οι συνέπειες δεν είναι τόσο υλικές, αλλά πιο πολύ ψυχικές! Αν λοιπόν μπορούσε κανείς να δει στα μάτια όλους όσους είχαν νιώσει τη γη να χάνεται κάτω από τα πόδια τους, θα μπορούσε να διακρίνει ένα κενό, έναν αδιόρατο φόβο που είχαν βαθιά μέσα τους. Καρδιά σφιγμένη, μέτωπο ιδρωμένο, χέρια και πόδια να τρέμουν ελαφρά…Και μέσα στην αναστάτωση, ένα χέρι να ψάχνει τη «μαγική» συσκευή: το κινητό. Ίσως να μην υπήρχε άνθρωπος που να είχε στην κατοχή του αυτό το μικρό «θαύμα» της τεχνολογίας (που τόσο βέβαια κατηγορούμε όταν κάνουμε άσκοπη χρήση σ’ αυτό) και να μη δοκίμασε να μπει στον «πειρασμό» να πάρει όσο περισσότερους ανθρώπους μπορούσε για να μάθει αν είναι καλά!
Προσπαθώ να φανταστώ πώς θα ένιωσαν οι άνθρωποι που ζουν σε ψηλούς ορόφους πολυκατοικιών ή σε παλιές κατοικίες χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να πεταχτούν έξω μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα!
Ίσως να μας ξέφυγε από την προσοχή μας, αλλά τα μικρά κυρίως παιδιά δεν έδειξαν να ανησυχούν ιδιαίτερα (μερικά μπορεί και να το διασκέδασαν κιόλας). Αυτό το διαπίστωσα ιδίοις όμμασι όταν έφτασα στο σπίτι όπου μένω. Απέναντι ακριβώς βρίσκονται δύο νηπιαγωγεία. Μου έκανε εντύπωση το πώς είχαν αντιδράσει τα παιδάκια: έπαιζαν όπως κάθε μεσημέρι τέτοια ώρα, αμέριμνα, κυνηγώντας το ένα το άλλο. Στην αντίπερα όχθη ανάστατοι γονείς έφταναν αλαφιασμένοι να πάρουν στην αγκαλιά τους που ριγούσε από τους έντονους χτύπους της καρδιάς τα βλαστάρια τους. Γιατί άραγε τα μικρά παιδιά ή τέλος πάντων οι αγαθοί άνθρωποι δεν ανησυχούν όσο οι άλλοι σε παρόμοιες καταστάσεις; Μήπως φταίει το γεγονός ότι δεν έχουν ίσως συναίσθηση του τι είναι σεισμός; Μήπως το ότι αγνοούν τις συνέπειες που μπορεί να έχει; Ή μήπως δεν ανησυχούν επειδή ακριβώς δεν έχουν τίποτα να χάσουν;
Μήπως δηλαδή η δική μας ανησυχία έχει να κάνει με τον φόβο ότι θα χάσουμε πολλά απ’ όσα έχουμε αποκτήσει ή σκοπεύουμε να αποκτήσουμε; Μήπως ανησυχούμε πιο πολύ γι’ αυτά και όχι τόσο για μας τους ίδιους;
Μοχθούμε όλη μας τη ζωή σαν τα μυρμήγκια, δανειζόμαστε από τις τράπεζες, κάνουμε πολλές φορές και δεύτερη δουλειά, ξεχνάμε στην ουσία να ζήσουμε σαν άνθρωποι, να μεγαλώσουμε σωστά τα παιδιά μας, να δούμε τη ζωή με άλλο πρίσμα, πιο ευχάριστη, πιο κοντά στη φύση και τον Δημιουργό μας, για ένα ιδιόκτητο διαμέρισμα σε μια πολυκατοικία, για ένα κατάδικό μας σπίτι, για μια «βίλα» στα προάστια, για ένα πανάκριβο αυτοκίνητο, για να συσσωρεύσουμε πλούτο στα πορτοφόλια μας, για κάθε είδους υλικά αγαθά, και ξαφνικά μερικά δευτερόλεπτα αρκούν για να κάνουν όλους αυτούς τους κόπους σκόνη!
Το 1986 είδαμε μια πόλη να ισοπεδώνεται σχεδόν: Σπίτια γκρεμισμένα, αυτοκίνητα κατεστραμμένα, ψυχές τσαλακωμένες, και πιο πολύ ανθρώπους, χωρίς διάκριση ηλικίας, φύλου, κοινωνικής ή οικονομικής κατάστασης να κείτονται νεκροί. Ο Εγκέλαδος φαίνεται είναι κομμουνιστής. Δε δέχεται διακρίσεις! Τα θέλει όλα ίσωμα!
Οι πιο πολλοί θεωρούν τους σεισμούς κατάρα. Είναι όμως; Αναρωτιέμαι κάθε φορά που μας επισκέπτονται μήπως θα πρέπει να καθίσουμε και να σκεφτούμε σοβαρά πολλά πράγματα που η ταχύτητα με την οποία ζούμε δε μας επιτρέπει να το κάνουμε καθημερινά:
- Ποιες θα ήταν οι συνέπειες εάν ο σεισμός δεν είχε το επίκεντρο που είχε, αλλά μια κατοικημένη περιοχή;
- Ποια θα ήταν η αντίδραση του κρατικού μηχανισμού σε μια τέτοια περίπτωση;
- Πόσο «βάρος» μας είναι τα υλικά αγαθά που σωρεύουμε κάθε μέρα και πόσο μάταια;
- Αξίζει τον κόπο να μοχθούμε γι’ αυτά καθημερινά, χωρίς διακοπή, χωρίς να ζήσουμε στην ουσία την πραγματική ζωή;
- Μήπως θα έπρεπε να αναζητήσουμε αλλού το νόημα της ύπαρξής μας; Είναι τάχα τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, οι περιουσίες, που αξίζουν τα πάντα;
- Μήπως θα έπρεπε να στραφούμε σε μια πιο πνευματική ζωή, σε μια ζωή που δεν έχει τέλος, που δεν κινδυνεύει να καταποντιστεί από το παραμικρό κούνημα ενός σεισμού;
- Πόσο «έτοιμοι» είμαστε να αφήσουμε αυτόν τον κόσμο στην υποθετική περίπτωση που βρεθούμε στα θύματα ενός σεισμού; Και δεν αναφέρομαι φυσικά στα κληρονομικά που οι πιο πολλοί έχουμε ήδη φροντίσει!
Ένας σεισμός, δεν είναι πάντοτε συμφορά. Ιδίως αν έχει τη σφοδρότητα της περασμένη Πέμπτης και γίνεται στη θάλασσα μακριά από κατοικημένα μέρη. Ένας τέτοιος σεισμός είναι κάποιες φορές και ευλογία: Ευλογία γιατί μας δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε ξανά όλα όσα έχουμε ξεχάσει: τον εαυτό μας, τους δικούς μας, την ίδια μας την ύπαρξη. Γιατί μας κάνει να θυμηθούμε ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε και πού θα καταλήξουμε. Μας κάνει να νιώσουμε τη θνητότητα και την ασημαντότητά μας μέσα στην Κτίση. Μας κάνει τέλος να μην έχουμε τυφλή εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας και στη «μαγική» δύναμη της τεχνολογίας που λύνει κάθε πρόβλημα για λογαριασμό μας, αλλά να στραφούμε έστω και για λίγο στη δύναμη που δίνει ο Θεός. Στη δύναμη που αντλούμε από την αγάπη Του για μας και το είναι μας. Στη δύναμη που κι εμείς μεταφέρουμε στους γύρω μας όταν έχουμε δεχτεί τη δική Του αγάπη. Τότε μπορεί και ένα γεγονός σαν το προχτεσινό να αποτελέσει το έναυσμα να γίνουμε καλύτεροι: καλύτεροι με τον εαυτό μας, καλύτεροι με την οικογένειά μας, καλύτεροι με τους δικούς μας ανθρώπους αλλά και με τους γύρω μας, καλύτεροι με την ίδια τη φύση και τα πλάσματα που την κατοικούν. Ένας σεισμός μας δίνει την ευκαιρία να μελετήσουμε ξανά τον σχεδιασμό που έχουμε κάνει για περιπτώσεις ανάγκης, να επανασχεδιάσουμε σημεία που χωλαίνουν, να θωρακίσουμε τα σπίτια μας, τα δημόσια κτήρια, τα σχολεία που κάνουν μάθημα τα παιδιά μας…Ας μην ξεχνάμε ότι μετά τις καταστροφικές συνέπειες του σεισμού το ’86, τα σπίτια στην πόλη μας χτίστηκαν με τις πιο αυστηρές προδιαγραφές, με σχέδιο, με μελέτη σοβαρή.
Ας ευχηθούμε λοιπόν ο Εγκέλαδος που επισκέφτηκε ακόμα μια φορά τον τόπο μας να αποτελέσει το έναυσμα για να γίνουμε καλύτεροι. Καλύτεροι και ως προς τα κτήρια στα οποία κατοικούμε, καλύτεροι και ως προς τον εσωτερικό μας κόσμο. Έτσι μόνο «το χάσμα που άνοιξε ο σεισμός, ευθύς θα γεμίσει με άνθη» παραφράζοντας λίγο τον ποιητή.

Υ.Γ.: Αν ζούσαμε σε μια άλλη χώρα, που σέβεται τον εαυτό της και ενδιαφέρεται για τα προβλήματα που την απασχολούν, θα είχαμε «αγκαλιάσει» τους επιστήμονες που μοχθούν για βρουν έναν τρόπο για να προβλέπουν τις «επισκέψεις» του Εγκέλαδου. Ιδιαίτερα μάλιστα εάν είχαν ξεφύγει από το στάδιο της θεωρίας και είχαν επιτυχημένες προβλέψεις, όπως συνέβη με τον σεισμό της περασμένης Πέμπτης και την επιστημονική ομάδα του καθηγητή Βαρώτσου (ΒΑΝ). Θα τους είχαμε «αγκαλιάσει» μεταφράζεται όχι σε θεωρία και ευχολόγια, αλλά σε πράξεις: αφού το κράτος δείχνει (ή μήπως είναι;) ανίκανο να λειτουργήσει, θα μπορούσε να πάρει τη θέση του η τοπική αυτοδιοίκηση. Πώς; Μα με τη χρηματοδότηση και τη λειτουργία σταθμών πρόγνωσης ΒΑΝ σε διάφορα σημεία του νομού που θα υποδείξει η εν λόγω επιστημονική ομάδα που θα αποσκοπεί στην έγκαιρη επισήμανση και ενημέρωση των αρμοδίων φορέων για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων. Βούληση υπάρχει;