Η απαξίωση του εργατικού κινήματος
Πριν λίγες ημέρες οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου είχαν την τιμητική τους: Πρωτομαγιά γαρ, και σύμφωνα με τα καθιερωμένα οι εργαζόμενοι βρήκαν την ευκαιρία με συγκεντρώσεις και ομιλίες να προβάλουν τα κοινωνικά αλλά και τα οικονομικά τους αιτήματα αλλά και τις διεκδικήσεις τους για το μέλλον.
Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων γύρισε την πλάτη στις συνδικαλιστικές της οργανώσεις και «τίμησε» την ηλιόλουστη εκείνη ημέρα με εκδρομές στην εξοχή, «μπάρμπεκιου» και άφθονη οινοποσία στα επαρχιακά ταβερνάκια.
Ιστορική αναδρομή
Πριν ασχοληθούμε με τους λόγους που οδήγησαν σε αυτή την εντυπωσιακή απαξίωση, φρόνιμο νομίζω θα ήταν να δούμε, έστω και ετεροχρονισμένα (οι αγώνες των εργαζομένων φυσικά ποτέ δεν είναι ετεροχρονισμένοι), γιατί καταλήξαμε σε αυτή τη συγκεκριμένη ημερομηνία εορτής παγκοσμίως.
Πριν από 122 χρόνια ακριβώς, το 1886, τα εργατικά συνδικάτα των Η.Π.Α. αποφάσισαν να ξεκινήσουν απεργιακές κινητοποιήσεις την 1η Μαΐου διεκδικώντας το περίφημο και καθιερωμένο στις μέρες μας 8ωρο εργασίας. Σε αυτή τους την απόφαση είχε συμβάλει η επιτυχία των Καναδών εργαζομένων για τον ίδιο λόγο (βλέπετε, οι Αμερικανοί δεν ήταν πάντοτε οι ΗΠΑνθρωποι του σήμερα). Είναι περιττό να περιγράψουμε την κατάσταση που επικρατούσε εκείνα τα χρόνια τόσο στην Αμερική, όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο! Αρκούμαστε να αναφέρουμε ολίγα, που σήμερα θεωρούνται αδιανόητα: Υποτυπώδης εργατική νομοθεσία που να ρυθμίζει τις σχέσεις εργαζομένων – εργοδοτών, απασχόληση κατά το δοκούν, ακόμα και τις Κυριακές, παιδιά ακόμα και κάτω των 10 ετών σκληρά εργαζόμενα…
Σε εκείνη την απεργία έλαβαν μέρος γύρω στις 350.000 εργαζόμενοι σε 1.200 εργοστάσια των Η.Π.Α. Η οικονομική ζωή παρέλυσε! Την Πρωτομαγιά του ίδιου έτους πραγματοποιήθηκε στην πόλη του Σικάγο η πιο μαχητική πορεία, με τη συμμετοχή 90.000 περίπου. Επικεφαλής της πορείας ήταν ο Άλμπερτ Πάρσονς, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του και τα επτά παιδιά τους. Η πορεία αυτή, παρά την αντίθετη εντύπωση, κύλησε ομαλά. Δυο μέρες όμως αργότερα, έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ στο Σικάγο, κάποιοι απεργοσπάστες αποπειράθηκαν να διασπάσουν τον απεργιακό κλοιό. Η αστυνομία επενέβη και στη συμπλοκή που ακολούθησε έχασαν τη ζωή τους τέσσερις απεργοί και τραυματίστηκαν αρκετοί.
Το γεγονός αυτό οδήγησε σε όξυνση την κατάσταση, κι έτσι την επομένη πραγματοποιήθηκε συλλαλητήριο στην πλατεία Χεϊμάρκετ όπου πραγματικά η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο: έγινε ανταλλαγή πυροβολισμών μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών, με θλιβερό αποτέλεσμα τον φόνο πάνω από 10 προσώπων και από τις δύο πλευρές.
Ο εορτασμός στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε το 1893 στην Αθήνα. Η πρωτοβουλία άνηκε στον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη. Πάνω από 2.000 συγκεντρώθηκαν στο Παναθηναϊκό στάδιο, δημοσιοποιώντας τις θέσεις τους που ήταν οι εξής: «
Την Κυριακήν να κλείωσι τα καταστήματα, καθ’ όλην την ημέραν, και οι πολίται να αναπαύωνται
Οι εργάται να εργάζονται 8 ώρας την ημέραν
Ν’ απονέμηται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς διατήρησιν εαυτών και της οικογενείας των…».
Το χτες όμως είναι χτες. Και δε φαίνεται να συνάδει με το σήμερα. Τότε αγώνες, διεκδικήσεις για μια καλύτερη ζωή των ανθρώπων του κόπου και του μόχθου. Σήμερα τι; Γιατί οι εργαζόμενοι απαξιώνουν τον οπωσδήποτε χρησιμότατο θεσμό του συνδικαλισμού;
Οι απόψεις των εργαζομένων για τους συνδικαλιστές τους
Προ ημερών βρέθηκα σε μια παρέα που συζητούσε γι’ αυτά τα θέματα. Αν βρισκόταν κάποιος από τους συνδικαλιστές όλων των κλάδων, θα κοκκίνιζε με όσα τους καταμαρτυρούσαν. Ας δούμε όμως από κοντά τους λόγους που επικαλούνταν αυτοί οι άνθρωποι για να δικαιολογήσουν τις απόψεις τους:
Αρχικά, όλοι συμφωνούσαν πως το εργατικό κίνημα πνέει πλέον τα λοίσθια! Κανείς – έλεγαν – δεν παίρνει στα σοβαρά τους υποτιθέμενους εκπροσώπους του, εκτός και εάν πρόκειται για κάποια «εξυπηρέτηση» ή για οικονομικά θέματα. Κύριος λόγος γι’ αυτό, η συμπεριφορά των συνδικαλιστών: Συμπεριφορά πολιτευτών της δεκαετίας του ’60 και βγάλε, φιλικά χτυπήματα στην πλάτη πριν τις εκλογές και «άντε γεια σου» αμέσως μετά, υποσχέσεις επί υποσχέσεων, παχιά λόγια για τα πεπραγμένα τους (που συνήθως είναι λειψά) και μεγαλόστομες διακηρύξεις για το μέλλον, ανάλογα με την παράταξη που ανήκουν και το κομματικό μαντρί που ακολουθούν.
«Φερέφωνα»
Στο τελευταίο επέμειναν λίγο περισσότερο: «Οι συνδικαλιστές μας στην πλειοψηφία τους, αποτελούν φερέφωνα των κομματικών παρατάξεων που τους στηρίζουν!» έλεγε φωνασκώντας ο ένας. Και πράγματι. Είναι πολύ τιμητική πλέον η περίπτωση όπου ένας συνδικαλιστής θα τολμήσει να ακολουθήσει τη φωνή της συνείδησής του και να πάει κόντρα στις αποφάσεις του κόμματός του. Τις περισσότερες φορές αυτό μπορεί κανείς να το διαπιστώσει στις κυβερνητικές παρατάξεις, ιδίως όταν βρίσκονται στην εξουσία. Για τις άλλες; Ούτε λόγος: αυτές είναι αριστερές, «προοδευτικές». Η γραμμή είναι μία, η τήρησή της είναι επιβεβλημένη και απαραίτητη για όποιον επιθυμεί να συνεχίσει να αποκαλείται «σύντροφος»!
«Εργάζονται;»
Ένα ακόμη θέμα που έθεσαν οι παρευρισκόμενοι, ήταν και αυτό της ηθικής: «Αληθεύει – είπε κάποιος – ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι απαλλαγμένοι νομίμως από το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας τους; έχω έναν συνάδελφο που από τη στιγμή που εκλέχτηκε συνδικαλιστής δεν τον ξανάδα στο γραφείο!». Οι δε χαρακτηρισμοί προς τους «ονομαστούς» αρχισυνδικαλιστές της Γ.Σ.Ε.Ε. και των άλλων μεγάλων εργατικών οργανισμών, θα έκαναν ακόμα και έναν φανατικό ποδοσφαιρόφιλο να αλλάξει πολλά χρώματα!
Είπαν κι άλλα, που δεν μπορώ να θυμηθώ αυτή τη στιγμή, αλλά το συμπέρασμα ήταν ένα: το συνδικαλιστικό κίνημα πάσχει! Και πάσχει από τις ρίζες του. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που είναι εντελώς ανυπόληπτο και απαξιωμένο.
Audiatur et altera pars (Ας ακουστεί και η άλλη άποψη)
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά πως όλες οι κατηγορίες που άκουσα ευσταθούν. Όμως οπωσδήποτε έχουν βάση. Και βάση γερή. Τέτοια φαινόμενα που υπογράμμιζε η παρέα στην οποία βρέθηκα, είναι πάρα πολλά και σε κάθε περίπτωση αποκρουστικά. Θέλω όμως να πιστεύω πως δεν είναι ακόμα ο κανόνας. Υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται πραγματικά για τους συναδέλφους τους χωρίς να ενδιαφέρονται ούτε για την προσωπική τους προβολή, ούτε για το πού ανήκει ο άλλος. Κάνουν το καλό ή έστω προσπαθούν να το κάνουν, από μια εσωτερική παρόρμηση που νιώθουν και τους οδηγεί στη συμμετοχή.
Ας μην κατηγορούμε λοιπόν συλλήβδην όλους αυτούς τους ανθρώπους. Ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να επιλέξουμε τους καλύτερους και ας τιμωρήσουμε επιτέλους τους πιο ενοχλητικούς. Έχουμε την ευκαιρία: την ψήφο μας! Ας την αξιοποιήσουμε! Και, ας ασχοληθούμε κι εμείς προσωπικά. Εφ’ όσον θεωρούμε ακατάλληλους κάποιους, ιδού η Ρόδος…
Πριν λίγες ημέρες οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου είχαν την τιμητική τους: Πρωτομαγιά γαρ, και σύμφωνα με τα καθιερωμένα οι εργαζόμενοι βρήκαν την ευκαιρία με συγκεντρώσεις και ομιλίες να προβάλουν τα κοινωνικά αλλά και τα οικονομικά τους αιτήματα αλλά και τις διεκδικήσεις τους για το μέλλον.
Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων γύρισε την πλάτη στις συνδικαλιστικές της οργανώσεις και «τίμησε» την ηλιόλουστη εκείνη ημέρα με εκδρομές στην εξοχή, «μπάρμπεκιου» και άφθονη οινοποσία στα επαρχιακά ταβερνάκια.
Ιστορική αναδρομή
Πριν ασχοληθούμε με τους λόγους που οδήγησαν σε αυτή την εντυπωσιακή απαξίωση, φρόνιμο νομίζω θα ήταν να δούμε, έστω και ετεροχρονισμένα (οι αγώνες των εργαζομένων φυσικά ποτέ δεν είναι ετεροχρονισμένοι), γιατί καταλήξαμε σε αυτή τη συγκεκριμένη ημερομηνία εορτής παγκοσμίως.
Πριν από 122 χρόνια ακριβώς, το 1886, τα εργατικά συνδικάτα των Η.Π.Α. αποφάσισαν να ξεκινήσουν απεργιακές κινητοποιήσεις την 1η Μαΐου διεκδικώντας το περίφημο και καθιερωμένο στις μέρες μας 8ωρο εργασίας. Σε αυτή τους την απόφαση είχε συμβάλει η επιτυχία των Καναδών εργαζομένων για τον ίδιο λόγο (βλέπετε, οι Αμερικανοί δεν ήταν πάντοτε οι ΗΠΑνθρωποι του σήμερα). Είναι περιττό να περιγράψουμε την κατάσταση που επικρατούσε εκείνα τα χρόνια τόσο στην Αμερική, όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο! Αρκούμαστε να αναφέρουμε ολίγα, που σήμερα θεωρούνται αδιανόητα: Υποτυπώδης εργατική νομοθεσία που να ρυθμίζει τις σχέσεις εργαζομένων – εργοδοτών, απασχόληση κατά το δοκούν, ακόμα και τις Κυριακές, παιδιά ακόμα και κάτω των 10 ετών σκληρά εργαζόμενα…
Σε εκείνη την απεργία έλαβαν μέρος γύρω στις 350.000 εργαζόμενοι σε 1.200 εργοστάσια των Η.Π.Α. Η οικονομική ζωή παρέλυσε! Την Πρωτομαγιά του ίδιου έτους πραγματοποιήθηκε στην πόλη του Σικάγο η πιο μαχητική πορεία, με τη συμμετοχή 90.000 περίπου. Επικεφαλής της πορείας ήταν ο Άλμπερτ Πάρσονς, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του και τα επτά παιδιά τους. Η πορεία αυτή, παρά την αντίθετη εντύπωση, κύλησε ομαλά. Δυο μέρες όμως αργότερα, έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ στο Σικάγο, κάποιοι απεργοσπάστες αποπειράθηκαν να διασπάσουν τον απεργιακό κλοιό. Η αστυνομία επενέβη και στη συμπλοκή που ακολούθησε έχασαν τη ζωή τους τέσσερις απεργοί και τραυματίστηκαν αρκετοί.
Το γεγονός αυτό οδήγησε σε όξυνση την κατάσταση, κι έτσι την επομένη πραγματοποιήθηκε συλλαλητήριο στην πλατεία Χεϊμάρκετ όπου πραγματικά η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο: έγινε ανταλλαγή πυροβολισμών μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών, με θλιβερό αποτέλεσμα τον φόνο πάνω από 10 προσώπων και από τις δύο πλευρές.
Ο εορτασμός στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε το 1893 στην Αθήνα. Η πρωτοβουλία άνηκε στον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη. Πάνω από 2.000 συγκεντρώθηκαν στο Παναθηναϊκό στάδιο, δημοσιοποιώντας τις θέσεις τους που ήταν οι εξής: «
Την Κυριακήν να κλείωσι τα καταστήματα, καθ’ όλην την ημέραν, και οι πολίται να αναπαύωνται
Οι εργάται να εργάζονται 8 ώρας την ημέραν
Ν’ απονέμηται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς διατήρησιν εαυτών και της οικογενείας των…».
Το χτες όμως είναι χτες. Και δε φαίνεται να συνάδει με το σήμερα. Τότε αγώνες, διεκδικήσεις για μια καλύτερη ζωή των ανθρώπων του κόπου και του μόχθου. Σήμερα τι; Γιατί οι εργαζόμενοι απαξιώνουν τον οπωσδήποτε χρησιμότατο θεσμό του συνδικαλισμού;
Οι απόψεις των εργαζομένων για τους συνδικαλιστές τους
Προ ημερών βρέθηκα σε μια παρέα που συζητούσε γι’ αυτά τα θέματα. Αν βρισκόταν κάποιος από τους συνδικαλιστές όλων των κλάδων, θα κοκκίνιζε με όσα τους καταμαρτυρούσαν. Ας δούμε όμως από κοντά τους λόγους που επικαλούνταν αυτοί οι άνθρωποι για να δικαιολογήσουν τις απόψεις τους:
Αρχικά, όλοι συμφωνούσαν πως το εργατικό κίνημα πνέει πλέον τα λοίσθια! Κανείς – έλεγαν – δεν παίρνει στα σοβαρά τους υποτιθέμενους εκπροσώπους του, εκτός και εάν πρόκειται για κάποια «εξυπηρέτηση» ή για οικονομικά θέματα. Κύριος λόγος γι’ αυτό, η συμπεριφορά των συνδικαλιστών: Συμπεριφορά πολιτευτών της δεκαετίας του ’60 και βγάλε, φιλικά χτυπήματα στην πλάτη πριν τις εκλογές και «άντε γεια σου» αμέσως μετά, υποσχέσεις επί υποσχέσεων, παχιά λόγια για τα πεπραγμένα τους (που συνήθως είναι λειψά) και μεγαλόστομες διακηρύξεις για το μέλλον, ανάλογα με την παράταξη που ανήκουν και το κομματικό μαντρί που ακολουθούν.
«Φερέφωνα»
Στο τελευταίο επέμειναν λίγο περισσότερο: «Οι συνδικαλιστές μας στην πλειοψηφία τους, αποτελούν φερέφωνα των κομματικών παρατάξεων που τους στηρίζουν!» έλεγε φωνασκώντας ο ένας. Και πράγματι. Είναι πολύ τιμητική πλέον η περίπτωση όπου ένας συνδικαλιστής θα τολμήσει να ακολουθήσει τη φωνή της συνείδησής του και να πάει κόντρα στις αποφάσεις του κόμματός του. Τις περισσότερες φορές αυτό μπορεί κανείς να το διαπιστώσει στις κυβερνητικές παρατάξεις, ιδίως όταν βρίσκονται στην εξουσία. Για τις άλλες; Ούτε λόγος: αυτές είναι αριστερές, «προοδευτικές». Η γραμμή είναι μία, η τήρησή της είναι επιβεβλημένη και απαραίτητη για όποιον επιθυμεί να συνεχίσει να αποκαλείται «σύντροφος»!
«Εργάζονται;»
Ένα ακόμη θέμα που έθεσαν οι παρευρισκόμενοι, ήταν και αυτό της ηθικής: «Αληθεύει – είπε κάποιος – ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι απαλλαγμένοι νομίμως από το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας τους; έχω έναν συνάδελφο που από τη στιγμή που εκλέχτηκε συνδικαλιστής δεν τον ξανάδα στο γραφείο!». Οι δε χαρακτηρισμοί προς τους «ονομαστούς» αρχισυνδικαλιστές της Γ.Σ.Ε.Ε. και των άλλων μεγάλων εργατικών οργανισμών, θα έκαναν ακόμα και έναν φανατικό ποδοσφαιρόφιλο να αλλάξει πολλά χρώματα!
Είπαν κι άλλα, που δεν μπορώ να θυμηθώ αυτή τη στιγμή, αλλά το συμπέρασμα ήταν ένα: το συνδικαλιστικό κίνημα πάσχει! Και πάσχει από τις ρίζες του. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που είναι εντελώς ανυπόληπτο και απαξιωμένο.
Audiatur et altera pars (Ας ακουστεί και η άλλη άποψη)
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά πως όλες οι κατηγορίες που άκουσα ευσταθούν. Όμως οπωσδήποτε έχουν βάση. Και βάση γερή. Τέτοια φαινόμενα που υπογράμμιζε η παρέα στην οποία βρέθηκα, είναι πάρα πολλά και σε κάθε περίπτωση αποκρουστικά. Θέλω όμως να πιστεύω πως δεν είναι ακόμα ο κανόνας. Υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται πραγματικά για τους συναδέλφους τους χωρίς να ενδιαφέρονται ούτε για την προσωπική τους προβολή, ούτε για το πού ανήκει ο άλλος. Κάνουν το καλό ή έστω προσπαθούν να το κάνουν, από μια εσωτερική παρόρμηση που νιώθουν και τους οδηγεί στη συμμετοχή.
Ας μην κατηγορούμε λοιπόν συλλήβδην όλους αυτούς τους ανθρώπους. Ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να επιλέξουμε τους καλύτερους και ας τιμωρήσουμε επιτέλους τους πιο ενοχλητικούς. Έχουμε την ευκαιρία: την ψήφο μας! Ας την αξιοποιήσουμε! Και, ας ασχοληθούμε κι εμείς προσωπικά. Εφ’ όσον θεωρούμε ακατάλληλους κάποιους, ιδού η Ρόδος…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου