ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

ΟΜΙΛΙΑ ΕΚΦΩΝΗΘΕΙΣΑ ΕΝ ΤΩι ΙΕΡΩι ΝΑΩι ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
ΕΠΙ ΤΗι ΕΥΚΑΙΡΙΑι ΤΗΣ ΚΑΘΙΕΡΩΣΕΩΣ ΤΗΣ 19ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ
ΩΣ ΗΜΕΡΑΣ "ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ"
ΚΑΛΑΜΑΤΑ 19/4/2010

Κυρίες και κύριοι,
Στην πόλη των Ελλήνων, σ’ αυτή την πόλη που μας έρχεται από πολύ μακριά και που ελπίζουμε να φτάσει ακόμα μακρύτερα, ανάμεσα στους αρχαίους ήρωες και σοφούς, στους βυζαντινούς αυτοκράτορες, στους αγωνιστές του ’21, ανάμεσα στις νεώτερες πνευματικές και πολιτικές φυσιογνωμίες του τόπου, δεσπόζει και η ΟΔΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ. Μεγάλη οδός, με πολλές διακλαδώσεις: Βύρωνος, Σανταρόζα, Βίκτωρος Ουγκώ, Σατωβριάνδου, Μίλλερ, Γκαίτε, Δουκίσσης Πλακεντίας, Κάνιγγος και τόσες άλλες!
Συνολικά, όπως αναφέρεται και στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», την Ελλάδα επισκέφτηκαν και αγωνίστηκαν γι’ αυτήν από το 1821 μέχρι και το 1825, κατά εθνικότητα: 342 Γερμανοί φιλέλληνες, 196 Γάλλοι, 137 Ιταλοί, 99 Άγγλοι, 35 Ελβετοί, 30 Πολωνοί, 17 Ολλανδοί και Βέλγοι, 16 Αμερικανοί, 9 Ούγγροι, 9 Σουηδοί, 8 Δανοί, 9 Ισπανοί και 33 άγνωστης εθνικότητας, στο σύνολό τους 940, από τους οποίους οι 313 έπεσαν στα πεδία των μαχών ή υπέκυψαν στις κακουχίες του πολέμου. Μπορεί να είναι κουραστικοί οι αριθμοί, αλλά αξίζει να ακουστούν, για να αντιληφθούμε το μέγεθος του φιλελληνισμού που προκάλεσε ο αγώνας των Ελλήνων για ελευθερία στην Ευρώπη και στον κόσμο. Φιλέλληνες, εξ άλλου, δεν ήταν μόνο Ευρωπαίοι και Αμερικανοί, αλλά και Τούρκοι - όσο παράξενο κι αν ακούγεται – και Άραβες από την Αίγυπτο, τον Λίβανο, τη Συρία, την Παλαιστίνη και την Αραβική Χερσόνησο ήρθαν και πολέμησαν στο πλευρό των αγωνιζόμενων Ελλήνων.
Κορυφαία μορφή αυτού του παγκόσμιου ρεύματος, υπήρξε αναμφίβολα ο George Gordon Byron, ο γνωστός σε μας ως λόρδος Βύρων. Ο διάσημος αυτός Άγγλος ποιητής έφτασε στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 1823 για να βοηθήσει με ενθουσιασμό τον Αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία. Ο θάνατός του στο Μεσολόγγι, σαν σήμερα, στις 19 Απριλίου του 1824, στα 36 του χρόνια, θα συγκλονίσει Έλληνες και ξένους και θα στρέψει το βλέμμα όλων στη μικρή, αγωνιζόμενη Ελλάδα.
Δικαίως λοιπόν η ελληνική Πολιτεία ανταποκρινόμενη στο αίτημα πολλών, με πρωτοστάτες την «Επιτροπή για την Προστασία της Κληρονομιάς του Λόρδου Βύρωνα» και τον δραστήριο πρόεδρό της, δημοσιογράφο και συγγραφέα Θεόδωρο Καρζή, ανακήρυξε τη 19η Απριλίου, ημέρα θανάτου του λόρδου Βύρωνα ως «Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης».
Μια μικρή έστω αναφορά στον καθέναν απ’ αυτούς τους ανθρώπους, θα χρειαζόταν ώρες για να ολοκληρωθεί και επιπλέον θα υπήρχε ο κίνδυνος να μην ειπωθούν όλα όσα τυχόν γνωρίζουμε γι’ αυτούς τους σπουδαίους φίλους της Ελλάδας, με αποτέλεσμα να αδικήσουμε την προσφορά τους.
Θα μου επιτρέψετε λοιπόν αφού «εάσω» τον έπαινο των προκείμενων ηρώων όπως ο Περικλής στον Επιτάφιό του, να σταθώ σε ορισμένα σημεία που πιστεύω πως έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για όλους εμάς, έτσι ώστε να κατανοήσουμε τους λόγους της ευρύτητας και μαζικότητας του έμπρακτου Φιλελληνικού κινήματος εκείνης της εποχής, ανάγοντάς το στις μέρες μας και στην αντιστροφή του κλίματος που έχει διαμορφωθεί, ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό.
Αρχικά θα πρέπει να αντιληφθούμε τη σημασία του κινήματος αυτού – ειδικά στην Ευρώπη – το οποίο χάρη στη μαζικότητά του, κατόρθωσε να πείσει πολλούς από τους ευρωπαίους ηγέτες να μεταστραφούν από σφοδροί πολέμιοι κάθε επαναστατικού κινήματος, σε ένθερμους υποστηρικτές του ελληνικού αγώνα για ελευθερία.
Προσπαθώντας να ανιχνεύσουμε τους λόγους οι οποίοι οδήγησαν αυτούς τους λαμπρούς φίλους της Ελλάδας στο να αγωνιστούν για έναν ξένο λαό, θα μπορούσαμε να τους αποδώσουμε γενικότερα στο κλίμα του κλασσικισμού και του ουμανισμού που επικρατούσε εκείνη την εποχή. Το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, σε συνδυασμό με τον ρομαντισμό αλλά και τον έντονο φιλελευθερισμό που τόλμησε να βγει στο φως, οδήγησε τους πιο μορφωμένους αστούς σε ριζοσπαστικές κινήσεις για την ελευθερία και ανεξαρτησία των λαών, άνοιξε έναν καινούργιο, εκτυφλωτικό κόσμο που συμπαρέσυρε πολλούς πνευματικούς ανθρώπους της Δύσης στο να επισκεφτούν την υπόδουλη Ελλάδα για να γνωρίσουν από κοντά τον Παρθενώνα, τους τόπους που περπάτησαν ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Περικλής, ο Λεωνίδας και τόσοι άλλοι αρχαίοι Έλληνες σοφοί και ήρωες. Με τον ερχομό τους στην Ελλάδα, οι άνθρωποι αυτοί ήρθαν σε επαφή με τους υπόδουλους Έλληνες και πολλοί απ’ αυτούς απογοητεύτηκαν από την κατάσταση στην οποία είχαν περιέλθει, ενώ άλλοι διείδαν μέσα στο βλέμμα των σύγχρονών τους Ελλήνων τη σπίθα του αγώνα για ελευθερία και εθνική αποκατάσταση. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα του Διαφωτισμού έχουμε θεμελιώδεις Διακηρύξεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου, που παρ’ όλο που βρίσκονται ακόμα σε πρωτόλεια μορφή, θα οδηγήσουν σε ρηξικέλευθες επαναστάσεις, όπως η αμερικανική και η γαλλική. Πώς, λοιπόν, θα μπορούσε να μείνει πίσω η σκλαβωμένη Ελλάδα;
Σε όλα αυτά προστέθηκε ο έκδηλος ενθουσιασμός που προκάλεσε ο σκληρός αγώνας του ίδιου εκείνου λαού που, από τα πολύ παλιά χρόνια έβαζε ως πρωταρχική αξία την ελευθερία και την αξιοπρέπειά του εναντίον ενός βάρβαρου και εχθρικού προς τη χριστιανική πίστη λαού, ενσωματώνοντας και μια μορφή διαμαρτυρίας απέναντι στις συντηρητικές και καταπιεστικές κυβερνήσεις της Ευρώπης.
Έτσι, μαζί με τους ρομαντικούς ιδεολόγους και αρχαιολάτρες, τους φιλελεύθερους και τους ενθουσιώδεις φοιτητές, θα βρεθεί και ένα πλήθος στρατιωτικών που θα συμπαρασυρθεί από το φιλελληνικό ρεύμα και θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να φθάσει στο «θέατρο» του πολέμου. Κοντά στους αξιωματικούς, κάθε λογής άτομα, επιστήμονες, υπάλληλοι, έμποροι, φοιτητές, ακόμη και μαθητές, θα τρέξουν, με αυταπάρνηση, να υπηρετήσουν την ελληνική υπόθεση. Θα φτάσουν στην επαναστατημένη Ελλάδα διωγμένοι από τις κυβερνήσεις των χωρών τους, επειδή δεν ανέχονταν να ζουν κάτω από καθεστώτα πλήρους απολυταρχίας. Οι στρατιωτικοί αυτοί έβλεπαν τον αγώνα τους δίπλα στους Έλληνες επαναστάτες ως τη συνέχεια του αγώνα που έκαναν στις χώρες τους για ελευθερία.
Το φιλελληνικό ρεύμα δεν σταματά όμως εδώ∙ Συνεχίζεται διαρκώς ανανεούμενο στα σκοτεινά χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια εποχή όπου η ανθρωπότητα στο σύνολό της δοκιμάζεται σκληρά. Η Ελλάδα και πάλι ορθώνει το ανάστημά της απέναντι σε δύο αυτοκρατορίες και αναδεικνύεται και πάλι πρωταγωνίστρια των αγώνων για ελευθερία ολόκληρης της ανθρωπότητας. Είναι η εποχή όπου ο Γάλλος Αντρέ Ζιντ γράφει σε επιστολή του προς τον Κ. Θ. Δημαρά στις 31 Δεκεμβρίου 1940, εξυμνώντας τον ελληνικό λαό: «…Αντιπροσωπεύετε για μας τον θρίαμβο της παλικαρίσιας αρετής, της πραγματικής αξίας, εκείνης των ολιγαρίθμων. Και τι ευγνωμοσύνη αισθανόμαστε για σας, γιατί ξαναδώσατε σ’ ολόκληρη την ανθρωπότητα εμπιστοσύνη, θαυμασμό, αγάπη και ελπίδα στον άνθρωπο».
Σήμερα η πατρίδα μας δοκιμάζεται. Έχει ανάγκη από ένα νέο ρεύμα Φιλελληνισμού. Πολύ φοβάμαι όμως ότι κάτι τέτοιο δεν υφίσταται πλέον! Αντ’ αυτού, η χώρα μας δέχεται συνεχείς επιθέσεις από παντού. Λοιδορίες, χλευασμοί, σκωπτικά σχόλια στα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης. Οι Έλληνες αντί να θαυμάζονται για τον πολιτισμό τους, για τα επιτεύγματα και την ιστορία τους, έχουν στιγματιστεί πλέον ως άχθη της Ευρώπης, ως επαίτες από τους οποίους θα πρέπει να απαλλαγούν.
Τι έχει συμβεί; Γιατί αυτή η μεταβολή; Πολλές εξηγήσεις έχουν δοθεί κατά καιρούς για το θέμα. Νομίζω όμως ότι κάτι μας έχει διαφύγει στις αναλύσεις που προβάλλονται τελευταία και αφορούν μόνο την οικονομική μας κατάσταση: η Ευρώπη – και κατ’ επέκτασιν ο κόσμος ολόκληρος – έχει πλέον διαφοροποιηθεί και απομακρυνθεί από τα πρότυπα του παρελθόντος. Η φωνή των λαών έχει για τα καλά φιμωθεί και αυτό που μετράει πια για τις κυβερνήσεις και τους παγκόσμιους οικονομικούς κολοσσούς, είναι το κέρδος και μόνο. Σε έναν τέτοιο κόσμο η Ελλάδα και ό,τι κομίζει η Ελλάδα και οι Έλληνες, δεν έχει θέση. Σε έναν τέτοιο κόσμο που το χρήμα και η λογική που πηγάζει απ’ αυτό εξουσιάζει τα πάντα, η πατρίδα μας θα είναι ο παρίας και ποτέ ο πρωταγωνιστής.
Στο σημείο αυτό έρχεται να αναρωτηθεί κανείς: φταίνε μόνο οι άλλοι; Εμείς δεν φταίμε σε τίποτα; Εδώ θα λυπήσω όσους συνωμοσιολογούν βλέποντας παντού εχθρούς που θέλουν να αφανίσουν τον Ελληνισμό. Ο πρώτος και βασικός λόγος που βρισκόμαστε σ’ αυτή τη δυσχέρεια, η κυριότερη αιτία που οι Φιλέλληνες δεν υπάρχουν ή έχουν κρυφτεί απογοητευμένοι, είμαστε εμείς οι ίδιοι οι Έλληνες. Εμείς πρώτοι δεν είμαστε Φιλέλληνες, δεν αγαπάμε δηλαδή την πρόταση πολιτισμού που κομίζουμε ως λαός εδώ και τόσες χιλιάδες χρόνια και που θα έπρεπε να κομίζουμε και σήμερα. Ανιστόρητοι, ανελλήνιστοι, με νεκρωμένες τις αισθήσεις της Ελληνικότητάς μας, απομακρυσμένοι από την Ορθόδοξη πίστη, τα ήθη και τα έθιμά μας, με μια πιθηκίζουσα κοσμοπολίτικη διάθεση που βαφτίζουμε δήθεν πολυπολιτισμικότητα, χωρίς τις στοιχειώδεις γνώσεις για το τι είμαστε και τι θέλουμε από τη ζωή μας, δίνοντας την εικόνα πως είμαστε ένα σκάφος που κλυδωνίζεται άσχημα στη θάλασσα της παγκοσμιοποίησης. Δήθεν νεωτεριστές, δήθεν γενικώς.
Αν θέλουμε όμως να ξαναδούμε τους Φιλέλληνες να μιλούν για μας με τον θαυμασμό που μιλούσαν κάποτε, αν θέλουμε να ξαναδούμε ανθρώπους να θυσιάζονται για τα ιδανικά που πρώτοι οι Έλληνες διέδωσαν στον κόσμο, για την ελευθερία, για τη δημοκρατία, για τη δικαιοσύνη, για έναν κόσμο όπου τον πρώτο λόγο θα τον έχει ο άνθρωπος και όχι η απρόσωπη οικονομία των αγορών, δεν έχουμε παρά να σταθούμε ξανά στα πόδια μας και να ξαναγίνουμε, το επαναλαμβάνω, πρώτοι εμείς, Φιλέλληνες. Γιατί «Σ’ αυτό τον κόσµο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας µας χρειάζεται όλους τους άλλους». Γι’ αυτό «Πρέπει ν’ αναζητήσουµε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται», όπως λέει και ο ποιητής. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν!

Σας ευχαριστώ…