Διδάγματα από τον αθλητισμό προς όλους
όψεις της πρόσφατης επιτυχίας του ελληνικού μπάσκετ
Είναι ίσως δύσκολο να μπορεί κανείς να βρει από τον σημερινό αθλητισμό (και μάλιστα τον κλάδο του πρωταθλητισμού) κάτι χρήσιμο για την κοινωνία και τους νέους ανθρώπους. Κι αυτό γιατί συνήθως έχουμε συνδυάσει τον χώρο αυτό με κάθε είδους ανομία, συμφεροντολογία, φανατισμό, ύβρεις, βιαιοπραγίες. Να όμως που η πρόσφατη επιτυχία της εθνικής μας ομάδας στο παγκόσμιο πρωτάθλημα μπάσκετ που ταπείνωσε την υψηλόφρονα Αμερική και κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο μας αναγκάζει να αναιρέσουμε τις απόψεις μας και να δούμε οι περισσότεροι με άλλο «μάτι» τον αθλητισμό. Τα ίδια βέβαια μπορούμε να πούμε πως ισχύουν με την εξίσου συγκλονιστική πορεία της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 2004 με μία μόνο διαφορά: στη μεν πρώτη περίπτωση υπάρχει αξιοθαύμαστη διάρκεια στις επιτυχίες (από το 1986 και μετά το αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα στο μπάσκετ διαπρέπει παγκοσμίως) ενώ στη δεύτερη όλα δείχνουν πως επρόκειτο για μια απλή παρένθεση που δυστυχώς έκλεισε!
Η νίκη λοιπόν αυτή της εθνικής μας του μπάσκετ επί της αντίστοιχης εθνικής ομάδας των Η.Π.Α. απασχολεί αυτή τη στήλη όχι μόνο ως ένα σπουδαίο κατόρθωμα στον χώρο του αθλητισμού, αφού η συγκεκριμένη επιτυχία ξεπερνά τα όρια του αθλητικού επιτεύγματος, αλλά και ως ένα μάθημα που πρέπει να μας απασχολήσει ευρύτερα ως κοινωνία. Αυτό συμβαίνει επειδή για την επίτευξή της δεν ήταν αρκετές μόνο οι ικανότητες των αθλητών της ομάδος μας. Χρειάστηκαν κι άλλοι παράγοντες που πρέπει οπωσδήποτε να μας απασχολήσουν σοβαρά – αν θέλουμε βέβαια να συνεχίσουμε να διαπρέπουμε τόσο στον αθλητισμό, όσο και σε κάθε τομέα της δραστηριότητάς μας ως λαός. Η δύναμη του παραδείγματος είναι τόσο ισχυρή, που κάθε άνθρωπος που έχει ως σκοπό του να πείσει μια ομάδα συνανθρώπων του να δραστηριοποιηθεί προς μια ορισμένη κατεύθυνση (π.χ. εκπαιδευτικοί προς τους μαθητές, κληρικοί προς τους πιστούς, πολιτικοί προς τον λαό) θα έπρεπε να μελετήσει κάθε λεπτομέρεια και πτυχή αυτού του επιτεύγματος για να αντλήσει τα αντίστοιχα παραδείγματα.
Ποια είναι τα διδάγματα λοιπόν απ’ αυτή την επιτυχία;
Η ικανή και άξια ηγεσία: Χωρίς την παρουσία του προπονητή της ομάδας, του Παναγιώτη Γιαννάκη, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα φτάναμε στη νίκη αυτή. Κι αυτό γιατί ο μεγάλος ηγέτης είναι απαραίτητος για τη συλλογική προσπάθεια. Αυτός είναι που θα θέσει την κάθε μια μονάδα σε ένα ενιαίο σώμα που λέγεται ομάδα. Αυτός είναι ο συντονιστής του έργου που επιθυμεί να παραχθεί από τον κάθε παίκτη ξεχωριστά και εν τέλει από την ομάδα στο σύνολό της. Ο Γιαννάκης υπήρξε το πρόσωπο που ενσάρκωσε αυτές ακριβώς τις αρετές, χωρίς ταυτόχρονα να οδηγείται στη συνηθισμένη για τα ελληνικά δεδομένα «τέχνη» της έπαρσης και της αλαζονείας. Με σεμνότητα ακούσαμε τον άνθρωπο αυτό να ξεδιπλώνει σε κάθε του συνέντευξη τον εξαίρετο χαρακτήρα του που τον οδήγησε σ’ αυτή τη θέση και με τη σειρά του οδήγησε της Εθνική μας στην επιτυχία. Πόσο ευτυχισμένος θα ήταν αυτός ο λαός αν είχε ηγέτες πραγματικούς με το ήθος και τη σκέψη ενός Γιαννάκη! Πόσο σπουδαίο είναι να μας κυβερνά ένας άνθρωπος που να μελετά, να βάζει στόχους, να οργανώνει τον τρόπο λειτουργίας του καθενός από εμάς με τον καλύτερο τρόπο κι όχι να σκέφτεται καθημερινά το δήθεν πολιτικό κόστος κάθε μιας από τις ενέργειές του ή να καταφεύγει σε φτηνούς λαϊκισμούς της «εποχής Ανδρέα» ή να καμώνεται τον εθνικά υπερήφανο ενώ είναι αλυσσοδεμένος στο άρμα της αμερικανικής πολιτικής παντού! (σύμφωνα βέβαια με τη «Σοφία Σειράχ», ένα βιβλίο της συκοφαντημένης τον τελευταίο καιρό Παλαιάς Διαθήκης, «κατά τον λαό και ο ηγέτης του»!).
Το στρατηγικό σχέδιο: Όσο καλός κι αν είναι ο προπονητής και οι παίχτες, για να κατακτηθεί ο στόχος, η νίκη, θα πρέπει να υπάρχει ένα σχέδιο δράσης. Και εάν, μάλιστα, τα στάδια που οδηγούν στην επιτυχία είναι πολλά, το σχέδιο δράσης είναι απαραίτητο να είναι προσαρμοσμένο σε καθένα από αυτά. Συναφές προς το στρατηγικό σχέδιο είναι και το σύστημα του αγώνα. Η τακτική. Και στα δύο η μεν Εθνική αρίστευσε σχεδόν, η δε έρημη πατρίδα μας πατώνει καθημερινά· κυβερνήσεις επί κυβερνήσεων πορεύονται από καταβολής ελληνικού κράτους «στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα» και το βλέμμα στραμμένο στον Ύψιστο. Σχεδόν ποτέ δεν έγινε μια – υποτυπώδης έστω – προσπάθεια για οργάνωση, σχεδιασμό, μελέτη του αύριο, και όποιος το προσπάθησε δεν ευτύχησε να ολοκληρώσει το έργο του (βλ. περίπτωση Ιω. Καποδίστρια).
Η ψυχή είναι βασικός παράγοντας επιτυχίας: Οι Έλληνες – κι ας μη μας κατηγορήσουν οι ψευτοκουλτουριάρηδες για εθνικιστές, ρατσιστές και άλλα φαιδρά – αποδείξαμε (και το ίδιο έχουμε κάνει και στο παρελθόν) πως μπορεί να μην έχουμε κοιτάσματα πετρελαίου, όμως διαθέτουμε μεγάλα ψυχικά αποθέματα. Χάρη σ’ αυτά κατέχουμε αυτή την εξαιρετική θέση στην παγκόσμια ιστορία. Δεν κατακτήσαμε την κορυφή μόνο με τις γνώσεις και την τεχνική μας κατάρτιση, με το πνεύμα και τις τέχνες μας, με τις οποίες σφραγίσαμε την πρωτοκαθεδρία μας στον παγκόσμιο πολιτισμό. Την κατακτήσαμε και με την ψυχή μας, με την οποία νικήσαμε υπέρτερους αντιπάλους σε όλους τους τομείς, σε όλα τα μέτωπα – από τα πολεμικά, μέχρι τα επιστημονικά και τα αθλητικά. Ποια ψυχή κουμαντάρει σήμερα την Ελλάδα; Αυτή που μόλις ο γίγαντας με το μυαλό μιας κότας, οι Η.Π.Ανθρωποι βρυχηθεί εξαφανίζεται; Αυτή που μόλις οι στρατηγοί από την Άγκυρα σηκώσουν λίγο «τον αμανέ» παθαίνουν πανικό και τρέχουν να ευχαριστήσουν τους Αμερικανούς που μας «βοήθησαν»; Αυτή που θεωρούσε απ’ αρχής χαμένη την υπόθεση των Σκοπίων και βιαζόταν να κλείσει το θέμα αφού ούτως ή άλλως «ποιος θα το θυμάται μετά από 5 – 10 χρόνια»; Αυτή την ψυχή που λείπει από εμάς είχε η Εθνική μας ομάδα και γι’ αυτό πέτυχε τον σκοπό της.
Το επίπεδο του «εγώ»: Το «εγώ» μας είναι προφανές ότι θα πρέπει – αν θέλουμε να προοδεύσουμε – να υποτάσσεται στο «εμείς». Το ατομοκρατικό «εγώ» που βασιλεύει παντού και δεν αφήνει τίποτα να ορθοποδήσει, επιβάλλεται να βρίσκεται κάτω από την ομαδικότητα και τη συλλογική λειτουργία. Όσο καταστρεπτικό είναι για όλους το ατομικό, τόσο ευεργετικό είναι το ομαδικό «εγώ». Είναι συγκινητικές οι σκηνές στον αγωνιστικό χώρο όπου ενώ η Εθνική μας έδινε τον υπέρ πάντων αγώνα για να πετύχει τη μεγαλύτερη νίκη στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού, ένας αθλητικής με ατελείωτα αποθέματα υπομονής και αγάπης προς την ομάδα, ο βάναυσα τραυματισμένος Νίκος Ζήσης, καθόταν στον πάγκο, εμψύχωνε τους συμπαίκτες του, φώναζε όσο του επέτρεπε ο τραυματισμός του, και μάλιστα στα διαλείμματα (τάιμ άουτ) σηκωνόταν και έκανε αέρα (!) με την πετσέτα στους κουρασμένους από τον τιτάνιο αγώνα φίλους του. «Όλοι για έναν και ένας για όλους». Είναι δυνατό μια τέτοια ομάδα με αυτό το δέσιμο να αποτύχει; Ας κάνουμε όμως και μια αναγωγή στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία και ας παρατηρήσουμε τι συμβαίνει: Όπου κι αν γείρουμε τα μάτια μας κυριαρχεί ο ωχαδελφισμός, η ατομική συνείδηση, όχι το «εγώ» αλλά το «υπερεγώ» και γενικά ο καθένας ενδιαφέρεται για τον εαυτό του, άντε και για τα στενά συγγενικά του πρόσωπα. Όλα τα άλλα «γαία πυρί μειχθείτω» κατά την προσφιλή μας έκφραση. «Δεν πα’ να πνιγούν οι άλλοι;».
Τελευταίο δίδαγμα: η ήττα στον τελικό: Γιατί δεν πρέπει να παραδειγματιζόμαστε μόνο από τις επιτυχίες, αλλά και από τις αποτυχίες μας. Τι συνέβη εκεί; Τα δώσαμε όλα στον προηγούμενο αγώνα και «μείναμε από δυνάμεις», «καβαλήσαμε το καλάμι» θεωρώντας την επιτυχία σίγουρη πλέον χωρίς να υπολογίζουμε τον αντίπαλο; Ή και τα δύο εξίσου; Ποιος ξέρει. Το σίγουρο όμως είναι πως πολλές φορές μας καταλαμβάνει έπαρση για μια επιτυχία μας με αποτέλεσμα να μην είμαστε συγκεντρωμένοι στους στόχους μας και να ξαστοχάμε στη συνέχεια. Μια ματιά στην πρόσφατη ιστορία μας θα αποδείξει του λόγου το αληθές: Ενώ είχαμε στα χέρια μας τη μικρασιατική γη, αδιαφορήσαμε για τα τεκταινόμενα και τελικά υποστήκαμε πανωλεθρία· αγωνιστήκαμε υπέροχα εναντίον των ξένων δυνάμεων κατοχής το 1940 - ’44 και ύστερα βγάλαμε τα μάτια μας μόνοι μας, ζητώντας ξένους «προστάτες»: οι μεν νικητές τους Αγγλοαμερικανούς, οι δε ηττημένοι τους Σοβιετικούς.
Η Εθνική μας τα είχε όλα αυτά και αυτός ήταν ο βασικός άξονας των επιτυχιών της. Στο χέρι μας είναι να αξιοποιήσουμε τα απλά διδάγματα από την επιτυχία αυτή για το καλό του τόπου μας.
όψεις της πρόσφατης επιτυχίας του ελληνικού μπάσκετ
Είναι ίσως δύσκολο να μπορεί κανείς να βρει από τον σημερινό αθλητισμό (και μάλιστα τον κλάδο του πρωταθλητισμού) κάτι χρήσιμο για την κοινωνία και τους νέους ανθρώπους. Κι αυτό γιατί συνήθως έχουμε συνδυάσει τον χώρο αυτό με κάθε είδους ανομία, συμφεροντολογία, φανατισμό, ύβρεις, βιαιοπραγίες. Να όμως που η πρόσφατη επιτυχία της εθνικής μας ομάδας στο παγκόσμιο πρωτάθλημα μπάσκετ που ταπείνωσε την υψηλόφρονα Αμερική και κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο μας αναγκάζει να αναιρέσουμε τις απόψεις μας και να δούμε οι περισσότεροι με άλλο «μάτι» τον αθλητισμό. Τα ίδια βέβαια μπορούμε να πούμε πως ισχύουν με την εξίσου συγκλονιστική πορεία της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 2004 με μία μόνο διαφορά: στη μεν πρώτη περίπτωση υπάρχει αξιοθαύμαστη διάρκεια στις επιτυχίες (από το 1986 και μετά το αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα στο μπάσκετ διαπρέπει παγκοσμίως) ενώ στη δεύτερη όλα δείχνουν πως επρόκειτο για μια απλή παρένθεση που δυστυχώς έκλεισε!
Η νίκη λοιπόν αυτή της εθνικής μας του μπάσκετ επί της αντίστοιχης εθνικής ομάδας των Η.Π.Α. απασχολεί αυτή τη στήλη όχι μόνο ως ένα σπουδαίο κατόρθωμα στον χώρο του αθλητισμού, αφού η συγκεκριμένη επιτυχία ξεπερνά τα όρια του αθλητικού επιτεύγματος, αλλά και ως ένα μάθημα που πρέπει να μας απασχολήσει ευρύτερα ως κοινωνία. Αυτό συμβαίνει επειδή για την επίτευξή της δεν ήταν αρκετές μόνο οι ικανότητες των αθλητών της ομάδος μας. Χρειάστηκαν κι άλλοι παράγοντες που πρέπει οπωσδήποτε να μας απασχολήσουν σοβαρά – αν θέλουμε βέβαια να συνεχίσουμε να διαπρέπουμε τόσο στον αθλητισμό, όσο και σε κάθε τομέα της δραστηριότητάς μας ως λαός. Η δύναμη του παραδείγματος είναι τόσο ισχυρή, που κάθε άνθρωπος που έχει ως σκοπό του να πείσει μια ομάδα συνανθρώπων του να δραστηριοποιηθεί προς μια ορισμένη κατεύθυνση (π.χ. εκπαιδευτικοί προς τους μαθητές, κληρικοί προς τους πιστούς, πολιτικοί προς τον λαό) θα έπρεπε να μελετήσει κάθε λεπτομέρεια και πτυχή αυτού του επιτεύγματος για να αντλήσει τα αντίστοιχα παραδείγματα.
Ποια είναι τα διδάγματα λοιπόν απ’ αυτή την επιτυχία;
Η ικανή και άξια ηγεσία: Χωρίς την παρουσία του προπονητή της ομάδας, του Παναγιώτη Γιαννάκη, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα φτάναμε στη νίκη αυτή. Κι αυτό γιατί ο μεγάλος ηγέτης είναι απαραίτητος για τη συλλογική προσπάθεια. Αυτός είναι που θα θέσει την κάθε μια μονάδα σε ένα ενιαίο σώμα που λέγεται ομάδα. Αυτός είναι ο συντονιστής του έργου που επιθυμεί να παραχθεί από τον κάθε παίκτη ξεχωριστά και εν τέλει από την ομάδα στο σύνολό της. Ο Γιαννάκης υπήρξε το πρόσωπο που ενσάρκωσε αυτές ακριβώς τις αρετές, χωρίς ταυτόχρονα να οδηγείται στη συνηθισμένη για τα ελληνικά δεδομένα «τέχνη» της έπαρσης και της αλαζονείας. Με σεμνότητα ακούσαμε τον άνθρωπο αυτό να ξεδιπλώνει σε κάθε του συνέντευξη τον εξαίρετο χαρακτήρα του που τον οδήγησε σ’ αυτή τη θέση και με τη σειρά του οδήγησε της Εθνική μας στην επιτυχία. Πόσο ευτυχισμένος θα ήταν αυτός ο λαός αν είχε ηγέτες πραγματικούς με το ήθος και τη σκέψη ενός Γιαννάκη! Πόσο σπουδαίο είναι να μας κυβερνά ένας άνθρωπος που να μελετά, να βάζει στόχους, να οργανώνει τον τρόπο λειτουργίας του καθενός από εμάς με τον καλύτερο τρόπο κι όχι να σκέφτεται καθημερινά το δήθεν πολιτικό κόστος κάθε μιας από τις ενέργειές του ή να καταφεύγει σε φτηνούς λαϊκισμούς της «εποχής Ανδρέα» ή να καμώνεται τον εθνικά υπερήφανο ενώ είναι αλυσσοδεμένος στο άρμα της αμερικανικής πολιτικής παντού! (σύμφωνα βέβαια με τη «Σοφία Σειράχ», ένα βιβλίο της συκοφαντημένης τον τελευταίο καιρό Παλαιάς Διαθήκης, «κατά τον λαό και ο ηγέτης του»!).
Το στρατηγικό σχέδιο: Όσο καλός κι αν είναι ο προπονητής και οι παίχτες, για να κατακτηθεί ο στόχος, η νίκη, θα πρέπει να υπάρχει ένα σχέδιο δράσης. Και εάν, μάλιστα, τα στάδια που οδηγούν στην επιτυχία είναι πολλά, το σχέδιο δράσης είναι απαραίτητο να είναι προσαρμοσμένο σε καθένα από αυτά. Συναφές προς το στρατηγικό σχέδιο είναι και το σύστημα του αγώνα. Η τακτική. Και στα δύο η μεν Εθνική αρίστευσε σχεδόν, η δε έρημη πατρίδα μας πατώνει καθημερινά· κυβερνήσεις επί κυβερνήσεων πορεύονται από καταβολής ελληνικού κράτους «στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα» και το βλέμμα στραμμένο στον Ύψιστο. Σχεδόν ποτέ δεν έγινε μια – υποτυπώδης έστω – προσπάθεια για οργάνωση, σχεδιασμό, μελέτη του αύριο, και όποιος το προσπάθησε δεν ευτύχησε να ολοκληρώσει το έργο του (βλ. περίπτωση Ιω. Καποδίστρια).
Η ψυχή είναι βασικός παράγοντας επιτυχίας: Οι Έλληνες – κι ας μη μας κατηγορήσουν οι ψευτοκουλτουριάρηδες για εθνικιστές, ρατσιστές και άλλα φαιδρά – αποδείξαμε (και το ίδιο έχουμε κάνει και στο παρελθόν) πως μπορεί να μην έχουμε κοιτάσματα πετρελαίου, όμως διαθέτουμε μεγάλα ψυχικά αποθέματα. Χάρη σ’ αυτά κατέχουμε αυτή την εξαιρετική θέση στην παγκόσμια ιστορία. Δεν κατακτήσαμε την κορυφή μόνο με τις γνώσεις και την τεχνική μας κατάρτιση, με το πνεύμα και τις τέχνες μας, με τις οποίες σφραγίσαμε την πρωτοκαθεδρία μας στον παγκόσμιο πολιτισμό. Την κατακτήσαμε και με την ψυχή μας, με την οποία νικήσαμε υπέρτερους αντιπάλους σε όλους τους τομείς, σε όλα τα μέτωπα – από τα πολεμικά, μέχρι τα επιστημονικά και τα αθλητικά. Ποια ψυχή κουμαντάρει σήμερα την Ελλάδα; Αυτή που μόλις ο γίγαντας με το μυαλό μιας κότας, οι Η.Π.Ανθρωποι βρυχηθεί εξαφανίζεται; Αυτή που μόλις οι στρατηγοί από την Άγκυρα σηκώσουν λίγο «τον αμανέ» παθαίνουν πανικό και τρέχουν να ευχαριστήσουν τους Αμερικανούς που μας «βοήθησαν»; Αυτή που θεωρούσε απ’ αρχής χαμένη την υπόθεση των Σκοπίων και βιαζόταν να κλείσει το θέμα αφού ούτως ή άλλως «ποιος θα το θυμάται μετά από 5 – 10 χρόνια»; Αυτή την ψυχή που λείπει από εμάς είχε η Εθνική μας ομάδα και γι’ αυτό πέτυχε τον σκοπό της.
Το επίπεδο του «εγώ»: Το «εγώ» μας είναι προφανές ότι θα πρέπει – αν θέλουμε να προοδεύσουμε – να υποτάσσεται στο «εμείς». Το ατομοκρατικό «εγώ» που βασιλεύει παντού και δεν αφήνει τίποτα να ορθοποδήσει, επιβάλλεται να βρίσκεται κάτω από την ομαδικότητα και τη συλλογική λειτουργία. Όσο καταστρεπτικό είναι για όλους το ατομικό, τόσο ευεργετικό είναι το ομαδικό «εγώ». Είναι συγκινητικές οι σκηνές στον αγωνιστικό χώρο όπου ενώ η Εθνική μας έδινε τον υπέρ πάντων αγώνα για να πετύχει τη μεγαλύτερη νίκη στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού, ένας αθλητικής με ατελείωτα αποθέματα υπομονής και αγάπης προς την ομάδα, ο βάναυσα τραυματισμένος Νίκος Ζήσης, καθόταν στον πάγκο, εμψύχωνε τους συμπαίκτες του, φώναζε όσο του επέτρεπε ο τραυματισμός του, και μάλιστα στα διαλείμματα (τάιμ άουτ) σηκωνόταν και έκανε αέρα (!) με την πετσέτα στους κουρασμένους από τον τιτάνιο αγώνα φίλους του. «Όλοι για έναν και ένας για όλους». Είναι δυνατό μια τέτοια ομάδα με αυτό το δέσιμο να αποτύχει; Ας κάνουμε όμως και μια αναγωγή στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία και ας παρατηρήσουμε τι συμβαίνει: Όπου κι αν γείρουμε τα μάτια μας κυριαρχεί ο ωχαδελφισμός, η ατομική συνείδηση, όχι το «εγώ» αλλά το «υπερεγώ» και γενικά ο καθένας ενδιαφέρεται για τον εαυτό του, άντε και για τα στενά συγγενικά του πρόσωπα. Όλα τα άλλα «γαία πυρί μειχθείτω» κατά την προσφιλή μας έκφραση. «Δεν πα’ να πνιγούν οι άλλοι;».
Τελευταίο δίδαγμα: η ήττα στον τελικό: Γιατί δεν πρέπει να παραδειγματιζόμαστε μόνο από τις επιτυχίες, αλλά και από τις αποτυχίες μας. Τι συνέβη εκεί; Τα δώσαμε όλα στον προηγούμενο αγώνα και «μείναμε από δυνάμεις», «καβαλήσαμε το καλάμι» θεωρώντας την επιτυχία σίγουρη πλέον χωρίς να υπολογίζουμε τον αντίπαλο; Ή και τα δύο εξίσου; Ποιος ξέρει. Το σίγουρο όμως είναι πως πολλές φορές μας καταλαμβάνει έπαρση για μια επιτυχία μας με αποτέλεσμα να μην είμαστε συγκεντρωμένοι στους στόχους μας και να ξαστοχάμε στη συνέχεια. Μια ματιά στην πρόσφατη ιστορία μας θα αποδείξει του λόγου το αληθές: Ενώ είχαμε στα χέρια μας τη μικρασιατική γη, αδιαφορήσαμε για τα τεκταινόμενα και τελικά υποστήκαμε πανωλεθρία· αγωνιστήκαμε υπέροχα εναντίον των ξένων δυνάμεων κατοχής το 1940 - ’44 και ύστερα βγάλαμε τα μάτια μας μόνοι μας, ζητώντας ξένους «προστάτες»: οι μεν νικητές τους Αγγλοαμερικανούς, οι δε ηττημένοι τους Σοβιετικούς.
Η Εθνική μας τα είχε όλα αυτά και αυτός ήταν ο βασικός άξονας των επιτυχιών της. Στο χέρι μας είναι να αξιοποιήσουμε τα απλά διδάγματα από την επιτυχία αυτή για το καλό του τόπου μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου